BLASZANY BĘBENEK (The Tin Drum)

Gunter Grass (1927-2015) – niemiecki pisarz, laureat Nagrody Nobla 1999, honorowy obywatel miasta Gdańska. Pewnie dlatego, że jego najsłynniejsze dzieło to Trylogia gdańska a zwłaszcza jej pierwsza część – czyli słynny Blaszany bębenek (kolejne tomy to Kot i mysz oraz Psie lata).

Powieść z jednej strony groteskowa, z drugiej czasem skrajnie naturalistyczna, napisana w niezwykłym, niepodrabialnym stylu. Jej głównym bohaterem jest Oskar Matzerath wychowany w trzech kulturach. Kaszubów reprezentuje matka Agnes, a czy jego ojcem był faktycznie Niemiec Alfred Matzerath, czy też wielka miłość jego matki Polak Jan Broński tego do końca nie wiadomo. A losy Niemców i Polaków, a także Kaszubów przeplatają się tu ze sobą, bo to przecież historia nierozerwalnie związana z Wolnym Miastem Gdańskiem i z rodzącym się, dojrzewającym i wybuchającym faszyzmem, aż po jego nieuchronny upadek.

Po beztroskim dzieciństwie Oskara przeżywamy więc wraz z nim Kryształową Noc, Obronę Poczty Gdańskiej ale i koniec hitleryzmu, wkroczenie wojsk sowieckich do Gdańska, ucieczkę Niemców i początki nowych Niemiec – Republiki Federalnej Niemiec. A wszystko to oczami Oskara, który postanowił nie rosnąć w wieku 3 lat (w dalszej części książki postanawia urosnąć jeszcze o 30 cm do 121), ale oczywiście był niezwykle sprawnym umysłowo obserwatorem tego co dzieje się wokół. I do tego postacią niezwykłą, rozerotyzowaną, rubaszną. Aż w końcu stał się ikoną niemieckiej literatury, a w Gdańsku ma nawet pomnik.

Książkę rozsławił dodatkowo film Volkera Schlondorffa (Oscar za najlepszy film nieanglojęzyczny) z Danielem Olbrychskim jako Janem Brońskim