“Od tysiaca lat Polska jest potega kulturowa na kontynencie europejskim. – Zaskakujace zdanie? – Jesli tak, to koniecznie trzeba zabrac sie za lekture tej wyjatkowej ksiazki. Znakomity pisarz i filozof Bohdan Urbankowski dokonuje bowiem w Gniezdzie polskim przegladu wielkich polskich osiagniec w dziedzinie sztuki i historii mysli, akcentujac mocno wklad Polakow w rozwoj cywilizacji lacinskiej, a przede wszystkim – w rozwoj idei wolnosci. Autora fascynuje Rzeczpospolita jako przedmurze chrzescijanstwa, tak dawniej, jak i dzis. Snuje on swa opowiesc piorem wrazliwego na piekno slowa prawdziwego mistrza literatury; Bohdan Urbankowski bywa wszak, i to czesto, rowniez poeta. Argumentuje, ze kultura jest dostepna nam forma wiecznosci. Dziela i tworcy, zwyciestwa i bohaterowie, triumfy i konspiratorzy istnieja jako twory zbiorowej wyobrazni, ale istnieja tez wiecznie, choc nieraz juz tylko w formie mitow.
Wlasnie ludzie – niezwykli – sa przewodnikami tej ksiazki; Bohdan Urbankowski skupia swa uwage na kilkudziesieciu znanych i mniej znanych, acz znakomitych, postaciach polskiej historii. Wydawaloby sie, ze o niektorych bohaterach wiemy duzo, jednak Autor potrafi odkryc przed nami nieznane wydarzenia z ich zycia oraz ich niezwykle cechy. Podazymy wiec np. za burzliwym zyciem Stanislawa Staszica, obserwujemy powstajace w niezmiernym wysilku arcydziela Jana Matejki, rozwiazujemy szyfry poezji Zbigniewa Herberta. Pojawiaja sie tez w tej ksiazce wazne pytania: Czy rowniez dzis cien Rejtana kladzie sie nad Polska? Jaki wplyw ma na III Rzeczpospolita propaganda? Czy sa wsrod nas potomkowie wyznawcow romantycznej filozofii czynu (jak niegdys np. Jozef Pilsudski)? Historia laczy sie w Gniezdzie polskim z terazniejszoscia, a kultura z tradycja. Narracje spaja wspolna pamiec polskiego narodu. Ksiazke czyta sie z wielka ciekawoscia. Autor nie stroni od dowcipu, a jego jezyk bywa nieraz wrecz ciety”.
