POZYTKI Z KATORGI

“Syberia – miejsce zsylki tysiecy Polakow, ktorzy w XIX wieku trafiali tam miedzy innymi po nieudanych powstaniach. Kraina, ktorej obraz utrwalili na swych dzielach tacy malarze jak Malczewski czy Grottger, nieodlacznie kojarzy sie z katorga. Wojciech Lada zrywa z ta martyrologiczna, wzniosla tradycja. W jego ksiazce zeslanie to nie tylko kajdany, kibitki i recytacje poezji wieszczow, ale tez smrod jurty, komary i potworna nuda.
Autor zwraca uwage, ze carska niewola stala sie dla wielu mlodych skazancow swoistym uniwersytetem i furtka do kariery.
Jan Czerski trafil do karnego garnizonu w Omsku, nie majac pojecia o naukach przyrodniczych, a po kilku latach nie tylko postawil na glowie dotychczasowa teorie geologiczna regionu, ale stal sie jednym z najnowoczesniejszych i najwszechstronniejszych badaczy.
Zanim Waclaw Sieroszewski znalazl sie w Wierchojansku, byl slusarzem. Gdy wrocil ze zsylki do kraju, byl juz wybitnym jakutologiem, cytowanym do dzis znawca szamanizmu.
Bronislaw Pilsudski przyplynal na Sachalin jako student prawa, opuscil go zas jako czlowiek, ktory ocalil od zapomnienia archaiczne jezyki lokalnych plemion.
Sieroszewski, Pilsudski, Dybowski, Czekanowski, Czerski, Kon – to tylko kilku z wielu Polakow zasluzonych dla Syberii i dla nauki w ogole. Wojciech Lada z pasja sledzi ich losy i pokazuje, jak wielki mieli wplyw na poznanie dalekiej Polnocy. I przekonuje, ze nawet z katorgi moze byc pozytek”.