PASAZE (The Arcades Project)

“Monumentalna synteza zycia kulturalnego, artystycznego, handlowego i spoleczno-politycznego Paryza, uznanego przez Waltera Benjamina za “stolice XIX wieku”., a w istocie takze projekt napisania “prehistorii XX wieku”. Dzielo mityczne, przez wiele lat owiane legenda i uwazane za zaginione. Notatki do niego Walter Benjamin gromadzil przez 13 lat, az do swej tragicznej smierci, ktora zadecydowala o tym, ze dzielo zapelniajace prawie 30 brulionow pozostalo jednak otwarte, nieukonczone.
Paryskie pasaze, czyli przeszkolone magazyny handlowe ciagnace sie dlugim rzedem w poprzek calych kompleksow kamienic i tworzace w ten sposob swoiste miasto w miescie, staly sie dla Waltera Benjamina symbolicznym obrazem przemian spolecznych, ekonomicznych i kulturalnych, jakie nastapily w Europie konca XIX i poczatku XX wieku. Pasaze te to naoczne swiadectwo przejscia od zbiorowosci spolecznej opartej na wzajemnej trosce jej czlonkow do spolecznosci bazujacej na dobrobycie i zysku ekonomicznym.
Oprocz pasazy i ulic z ich nieodlacznymi bohaterami: flaneurem i prostytutka, przedmiotem uwagi Benjamina sa takze reklamy i ogloszenia, slumsy, fotografia, sekty, moda, transport publiczny, figury woskowe, gielda i kursy walutowe, nuda, kicz, literatura, teoria postepu, karykatury Daumiera, znaczki pocztowe. etc. Silva rerum, a kazda z rzeczy w tym lesie jest znaczaca, alegoryczna, mityczna. To kopernikanski przewrot w opisie historycznym: nikt przed Benjaminem, okreslajacym sie jako “lachmaniarz historii”, nie opisywal historii z tej perspektywy, koncetrujac sie na odpadach cywilizacji.
Kalejdoskopowy charakter tej swoistej encyklopedii ma swoje odbicie w formie literackiej Pasazy. Jest to dzielo fragmentaryczne, swego rodzaju patchwork zlozony z notatek, komentarzy i obserwacji autora, a takze “cudzych slow”: wypisow z gazet, cytatow z zapomnianych ksiazek, popularnych aforyzmow, analiz i ilustracji”.